Thứ Sáu, 31 tháng 12, 2010
đến nhà thầy
Thứ Tư, 8 tháng 12, 2010
Song vui ve
Làm thế nào để có một cuộc sống hạnh phúc
Thứ Hai, 1 tháng 11, 2010
Xem lại cơ sở tính toán lãi dự án khai thác bô-xít
TS Nguyễn Thành Sơn
| | |
| Công nhân công trường alumin Tân Rai tháng 10-2010 . Ảnh: Lữ Khách |
TP - Từ những thông tin về cách tính giá thành, giá bán sản phẩm của chính những người có trách nhiệm của Bộ Công Thương và Tập đoàn Công nghiệp Than và Khoáng sản Việt Nam (TKV) đưa ra, Tiến sỹ khoa học kỹ thuật mỏ Nguyễn Thành Sơn có bài viết riêng gửi Tiền Phong.
Bấp bênh giá thành
Năm 2009, theo số liệu của TKV, giá thành 1 tấn alumin (ôxýt nhôm) của dự án Tân Rai là 223 USD, và của dự án Nhân Cơ là 241 USD. Khi đó, Trưởng ban bô-xít của TKV Nguyễn Thanh Liêm cam đoan tại một hội thảo ở trụ sở Hiệp hội các Tổ chức khoa học kỹ thuật (VUSTA) là những con số trên đã được TKV tính toán chính xác, nếu cần TKV sẽ cung cấp số liệu và các cơ sở tính toán để chứng minh...
Tại cuộc tọa đàm trực tuyến ngày 28-10 trên VnExpress, ông Liêm đại diện cho phía chủ đầu tư (TKV) cùng đại diện của cơ quan thẩm định (Bộ Công Thương) đưa ra 2 con số hoàn toàn khác: giá thành alumin của dự án Tân Rai là 265 USD/tấn và của dự án Nhân Cơ là 287 USD/tấn. Chỉ mới sau 1 năm, giá thành alumin đã tăng tương ứng 42 và 46 USD/tấn ở cả hai dự án (một dự án gần xong - Tân Rai và một dự án còn trên giấy - Nhân Cơ).
Như vậy, mặc dù tổng chi phí đầu tư của dự án không thay đổi, và sau một khoảng thời gian ngắn (1 năm, so với đời dự án 50 năm), giá thành alumin của TKV đã tăng lên đáng kể (17-19%).
Điều này cho thấy ba vấn đề về đầu vào là: (i) số liệu của TKV về chi phí (đầu vào) để đánh giá hiệu quả kinh tế của dự án là không đáng tin cậy; (ii) cả hai dự án alumin của TKV đều có độ nhạy rất cao về hiệu quả kinh tế do các chi phí đầu vào có sự thay đổi rất lớn; và (iii) chi phí đầu vào của dự án thay đổi theo chiều hướng nghiêng về phía giảm hiệu quả kinh tế.
Nói một cách khác, qua số liệu đầu vào (chi phí) của chính chủ đầu tư đưa ra, ta thấy cần phải xem xét kỹ rủi ro về kinh tế của dự án.
Rủi ro giá bán
Cũng cách đây 1 năm, TKV dự kiến giá bán alumin của dự án Tân Rai là 362 USD/tấn, giá bán alumin của dự án Nhân Cơ là 310 USD/tấn. Hiện nay (sau khi bỏ ra 150 triệu VNĐ để mua thông tin như đương kim trưởng ban bô-xít của TKV khẳng định), TKV đưa ra giá bán alumin của dự án Tân Rai là 315 USD/tấn và của dự án Nhân Cơ là 330 USD/tấn. Các số liệu này chắc cũng đã được Bộ Công Thương thẩm tra cẩn thận.
Xin nhắc lại rằng, trưởng ban bô-xít của TKV đã cam kết là số liệu này được TKV đưa ra sau khi bỏ hàng trăm triệu đồng để mua thông tin và có tham khảo đủ các tài liệu trên thế giới.
Nhưng qua các số liệu trên về giá bán (đầu ra) do TKV và Bộ Công Thương đưa ra, ta thấy rất rõ ba điều vô lý: (i) với cùng một sản phẩm là alumin được làm ra với cùng một công nghệ, chất lượng sản phẩm như nhau, do cùng một nhà thầu cam kết, tại cùng một thời điểm nhưng lại có giá bán rất khác nhau (chênh nhau từ 15 đến 52 USD/tấn); (ii) với cùng một thời gian dự báo, giá bán của dự án Tân Rai thì giảm 52 USD/tấn, còn giá bán của dự án Nhân Cơ lại tăng 20 USD/tấn (tức là chênh lệch tới 72 USD); và (iii) TKV đã cố điều chỉnh (chỗ thì tăng, chỗ thì giảm) số liệu đầu ra để cho cả hai dự án đều khả thi giống nhau về kinh tế.
Ngoài ra, như chúng ta đều biết, trên thị trường thế giới, tới 90-95% sản phẩm alumin được trao đổi (mua bán) thông qua các hợp đồng dài hạn với giá mua/bán được xác định dựa trên cơ sở của giá nhôm kim loại trên thị trường giao dịch kim loại Luân Đôn (LME).
Dự kiến, chỉ vài tháng nữa là dự án Tân Rai có sản phẩm để bán, nhưng cho đến nay, tối thiểu là đến cuối tháng 10, TKV vẫn chưa có hợp đồng bán alumin dài hạn được ký kết để có thể tự tin đưa ra số liệu về giá bán có lãi của mình.
Cung vượt cầu
Nhìn xuyên suốt lịch sử phát triển của ngành công nghiệp nhôm, chúng ta nhận rõ một điều là giá alumin luôn phụ thuộc vào giá nhôm. Nhưng so với nhôm, giá alumin giảm nhanh hơn rất nhiều. Nếu cách đây khoảng 30 năm, trong các sách giáo khoa về luyện kim nhôm ghi nhận giá alumin được xác định tới 42% giá nhôm, thì vào các năm đầu của thế kỷ 21, giá alumin giảm xuống còn khoảng 20-25% giá nhôm. Hiện nay, giá alumin thường được xác định ở mức 12-13% giá nhôm.
Đây là xu thế tất yếu bởi hai lý do: Trước hết, alumin chỉ được coi là một nguyên liệu, vì vậy, cũng như bất kỳ nguyên liệu khoáng sản nào khác, giá bán của nó phải chịu sự điều khiển của các nhà tư bản sản xuất nhôm theo hướng có lợi cho những nước có nền công nghiệp luyện nhôm phát triển và có hại cho những nước cung cấp nguyên liệu khoáng sản.
Lý do thứ hai, có thể hiểu là trong cơ cấu các chi phí để làm ra nhôm, chi phí năng lượng tăng lên đáng kể qua các thời kỳ khủng hoảng, chi phí bảo vệ môi trường đã tăng lên trong thời gian gần đây và chi phí chất xám trong giá bán của nhôm tăng mạnh đã cùng ép chi phí về alumin (nguyên liệu chính) trong giá thành của nhôm ngày càng giảm.
So với các số liệu đầu vào và đầu ra của dự án alumin của TKV, thị trường (hay mối quan hệ cung-cầu về sản phẩm) alumin của thế giới còn co giãn hơn nhiều.
Theo dự báo của Ralston Johnson chuyên gia tư vấn của Brook Hunt, năm 2011, tức là khi TKV dự kiến cho ra lò mẻ alumin đầu tiên, trên thị trường alumin thế giới cung sẽ lớn hơn cầu từ 1-1,5 triệu tấn và giá alumin bình quân dự báo khoảng 270 USD/tấn trong năm 2011.
Johnson dự đoán: “Sự dư thừa lớn đến mức những người mua có thể tin tưởng rằng họ sẽ có được alumin bất cứ lúc nào”.
Một chuyên gia thị trường khác là Nikhil Shah của tập đoàn CRU tin rằng, giá alumin sẽ không thấp hơn 250-260 USD/tấn. Trên thế giới, người ta thường có những đánh giá hay dự báo tương đồng và sát thị trường. Như vậy, sẽ không có cái giá mà TKV hy vọng.
Quan hệ cung - cầu về alumin trên thế giới phụ thuộc nhiều yếu tố. Nhưng đáng kể nhất là phụ thuộc vào nhu cầu alumin của Trung Quốc. Trung Quốc là nhà sản xuất nhôm lớn của thế giới. Nhu cầu nhôm cho ngành chế tạo xe hơi và cho ngành xây dựng của Trung Quốc rất lớn.
Các nhà cung cấp alumin lớn của phương Tây cũng phải nể mặt Trung Quốc - vừa là thị trường tiêu thụ lớn, vừa là nguồn cung cấp chủ yếu cả alumin và nhôm, và lúc nào cũng có thể có ảnh hưởng quyết định đến giá của cả hai loại sản phẩm này trên thị trường thế giới.
Một nhà tư vấn độc lập khác là Djeim King tin rằng, nếu Trung Quốc không nhanh chóng giảm sản lượng (cung) alumin xuống, thì giá alumin trong thời gian tới có thể sẽ còn xuống thấp hơn 180 USD/tấn - mức giá alumina thời kỳ khủng hoảng trong tháng 3 vừa qua, thậm chí còn có thể xuống tới 130 USD/tấn.
Ông King nhận xét: “Các nhà sản xuất (alumin) của Trung Quốc phản ứng nhanh hơn rất nhiều so với các nhà sản xuất phương Tây. Hành động của họ đã làm cho thị trường bình lặng. Có khả năng, nhờ vậy giá đang ở mức hiện hành” (giá bán alumin hiện nay khoảng 210 USD/tấn).
Tính từ nay đến năm 2013, thị trường thế giới sẽ có thêm 16 triệu tấn alumin, chủ yếu từ Trung Quốc, Úc, Ấn Độ và Brazil. Alumin của TKV sẽ chỉ làm tăng thêm khả năng dư thừa sản phẩm trong khu vực, và càng chẳng hy vọng gì có được giá bán cao như dự kiến.
Trong khi xác nhận giá alumin năm nay (2010) là 210 USD/tấn, không có bình luận gì và căn cứ gì, nhưng cả TKV lẫn Bộ Công Thương đều nhất trí cao ở chỗ tăng giá bán alumin năm 2011 lên tới 315 và 330 USD/tấn. Đi xa hơn nữa, không cần quan tâm đến quan hệ cung-cầu, TKV đã dự báo luôn cả giá bán của alumin ngày càng tăng.
| Tiếp tục thực hiện chủ trương triển khai 2 dự án ở Tân Rai và Nhân Cơ do Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam làm chủ đầu tư, chưa chủ trương bán cổ phần cho tổ chức và cá nhân nước ngoài; sử dụng lao động trong nước, chỉ sử dụng lao động kỹ thuật nước ngoài khi cần thiết, lựa chọn công nghệ hiện đại; thực hiện nghiêm ngặt các quy định về bảo vệ môi trường. Khẩn trương lập báo cáo môi trường chiến lược và báo cáo đánh giá tác động môi trường của từng dự án để kịp thời điều chỉnh cho phù hợp. Riêng Dự án Nhân Cơ, cần rà soát lại toàn bộ các vấn đề có liên quan, nhất là việc đánh giá hiệu quả kinh tế và tác động môi trường, nếu thực sự có hiệu quả và bảo đảm yêu cầu về bảo vệ môi trường thì mới tiếp tục triển khai thực hiện. Quá trình triển khai 2 dự án này cần thực hiện tốt việc hoàn thổ và trồng rừng ngay sau khi khai thác. Trên cơ sở kết quả của 2 dự án, tổ chức rút kinh nghiệm để bổ sung, hoàn chỉnh quy hoạch và kế hoạch cho giai đoạn tiếp theo. Trích kết luận của Bộ Chính trị về bô-xít Tây Nguyên, 4-2009 |
N. T. S.
Thứ Năm, 7 tháng 10, 2010
Nên Hay Không Nên
Có những điều bạn nghĩ rằng nó sẽ làm bạn tốt hơn nhưng không phải vậy. Bạn nghĩ rằng mọi người sẽ yêu quý bạn hơn nếu lúc nào nụ cười cũng thường trực trên khuôn mặt bạn. Đôi khi điều đó là đúng, người ta sẽ thấy bạn là một người đáng yêu, lạc quan và dễ gần.
Nhưng nếu phải giả tạo quá nhiều như vậy, bạn sẽ tự mang đến cho mình sự mệt mỏi. Và chuyện cười cả ngày sẽ biến bạn thành một người bị chai sạn cảm xúc
Tốt nhất là hãy thể hiện rõ tình cảm thật của mình, hãy buồn khi bạn buồn, hãy khóc khi bạn muốn khóc, và gào lên khi bạn sợ hãi...Đừng bao giờ đeo cái mặt nạ cho mình bởi nếu bạn làm như vậy thì bạn cũng sẽ chỉ nhận được những nét mặt tương tự mà thôi.
Bạn muốn là người thật thành công, bạn muốn có thật nhiều tiền, bạn muốn đạt được những địa vị thật cao trong xã hội, bạn muốn có mọi thứ và bạn cắm đầu theo đuổi những tham vọng xa vời đó. Bạn có hiểu thành công nghĩa là gì không?
Thay vì cố gắng giành được mọi thứ, bạn hãy cố gắng đạt được những gì thích hợp và tốt nhất cho bản thân bạn. Điều gì quan trọng và cần thiết nhất cho bạn trong thời điểm hiện tại? Hãy tự lên kế hoạch cụ thể và thực hiện từng bước một.
Chúng ta có thể làm được bất kỳ việc gì nhưng không có nghĩa là chúng ta có thể làm được tất cả mọi việc, hai khái niệm đó hoàn toàn khác nhau đấy
* Ðừng nên thờ ơ với những gì đã quá quen thuộc với bạn. Hãy giữ chắc lấy chúng như những gì quan trọng nhất, vì sẽ có lúc bạn cảm thấy tiếc nuối khi những điều thân thuộc ấy mất đi. * Ðừng hạ thấp giá trị của mình bằng cách so sánh bản thân mình với người khác. Mỗi chúng ta là một con người khác nhau và đều có những giá trị khác nhau. * Ðừng mãi mê theo đuổi những mục tiêu mà người khác cho là quan trọng, vì chỉ có bạn mới hiểu rõ những mục tiêu nào là tốt cho mình *
Chủ Nhật, 26 tháng 9, 2010
Người Việt có thông minh không?
Người Việt thường vận dụng trí tuệ của mình vào trong những hành vi ứng xử tạo nên những tiểu xảo trong cuộc sống, trong giao tiếp. Chính sự lanh lẹ, tinh ranh, tiểu tiết trong ứng xử tác động ngay trực tiếp tới người khác đã làm nổi bật cái gọi là "thông minh" của người Việt.
LTS: Người Việt có thông minh không? Đây là tiêu đề bài viết của cộng tác viên Minh Dũng gửi đến cho Tuần Việt Nam. Nhận thấy đây là chủ đề thú vị, tôn trọng tính thông tin đa chiều, và để rộng đường dư luận, Tuần Việt Nam xin đăng tải bài viết, và mong nhận được nhiều ý kiến trao đổi, thảo luận của quý bạn đọc về chủ đề này.
Xưa nay, người ta thường dùng khái niệm "văn hóa tiểu nông" để chỉ thứ văn hóa sản sinh bởi một xã hội sản xuất nông nghiệp, mạnh mún, mang tính tự cung tự cấp, ít tính liên kết và sản xuất chuyên sâu với trình độ phân công lao động thấp. Sản phầm của nền sản xuất tiểu nông ít được thị trường hóa. Văn hóa tiểu nông khiến con người luôn ở thế thủ, chỉ lo cho lợi ích bản thân và trước mắt, ít dám nghĩ chuyện lâu dài, và cũng ít có khả năng nghĩ chuyện lâu dài. Nền sản xuất tiểu nông luôn lặp lại và duy trì những quy trình có sẵn đã hạn chế tư duy tìm tòi khám phá của con người.
Thông minh hay tinh ranh tiểu tiết?
"Sự thông minh" của người Việt Nam tưởng chừng chẳng có liên quan gì tới thứ văn hóa tiểu nông. Văn hóa tiểu nông tưởng như vô hại đối với tính thông minh hay không thông minh của người Việt. Nhưng ở đây, bằng những nghiên cứu phân tích xã hội học, người ta đã lột tả rất rõ sợi dây liên kết này.
Hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau về sự thông minh của người Việt. Và có nhiều ý kiến đánh giá rằng: Người Việt thông minh với nghĩa so sánh tương đối với các chủng tộc trên thế giới.
Chúng ta luôn thừa nhận câu cửa miệng "người Việt thông minh". Nhưng dường như chưa mấy ai đặt phạm trù thông minh của người Việt trong bối cảnh nền văn hóa, tâm lý và tập quán của cộng đồng xã hội người Việt, nên nhận diện về "sự thông minh ấy" còn phiến diện và không mang tính thuyết phục. Người Việt thông minh là vậy, thế tại sao ít có viễn kiến, ít có phát minh sáng chế, ít có nhà tư tưởng mang tầm cỡ nhân loại... Tại sao và tại sao?
Người Việt có thông minh không? Khách quan mà nói, giống người Việt không đến nỗi ngu độn (!). Có rất nhiều học sinh Việt Nam rất giỏi tại các trường danh tiếng thế giới. Những cuộc thi quốc tế về toán, lý hóa... thường đoạt giải cao. Nhưng để kết luận là thông minh (thông minh hơn so với các chủng tộc khác) thì phải so sánh. Hãy so sánh trí thông minh của người Việt với người Nhật, người Hàn, người Trung Quốc, người Ấn Độ, người Trung Đông, người Do Thái, người châu Âu, số người chiếm tới 80% dân số thế giới.
Nếu nói "người Việt thông minh" có nghĩa trí tuệ người Việt là thượng đỉnh trong số 80% dân số địa cầu. Không, chẳng đời nào lại như vậy! Các nhà bác học lớn, những nhà tư tưởng vĩ đại đóng góp cho văn minh loài người mà người Việt ta là nhóm người đang được hưởng thụ đại đa số cũng chỉ nằm trong những giống người kể trên. Làm phép so sánh như thế, ai cũng tin rằng người Việt chẳng thể hơn ai về trí tuệ trên trái đất này.
Vấn đề nằm ở đâu? Vấn đề là nằm ở chỗ, người Việt thường vận dụng trí tuệ của mình vào trong những hành vi ứng xử tạo nên những tiểu xảo trong cuộc sống, trong giao tiếp. Chính sự lanh lẹ, tinh ranh, tiểu tiết trong ứng xử tác động ngay trực tiếp tới người khác đã làm nổi bật cái gọi là "thông minh" của người Việt. Sự tinh ranh, tiểu tiết trong ứng xử cuộc sống cũng là căn nguyên chính tạo nên những thói hư tật xấu như thói hay ganh ghét, đố kỵ, trở thành một trong những đặc trưng tính cách của người Việt "một anh làm thì tốt, ba anh cùng làm thì hỏng việc".
 |
| Người Việt thông minh là vậy, thế tại sao ít có viễn kiến, ít có phát minh sáng chế, ít có nhà tư tưởng mang tầm cỡ nhân loại... |
Ví von khác: Người Việt rất giỏi về các môn "chọc gậy bánh xe", "qua cầu rút ván", "gắp lửa bỏ tay người", "ném đá giấu tay"... Tiểu xảo trong giao thiệp dễ để lại ấn tượng trong lòng người khác một cách vừa bất ngờ, vừa gây kích thích, vừa thú vị và có cả nể sợ. Chỉ thế thôi, tính chất thông minh đã được gắn với người Việt.
Người Đức nghĩ ra Mercedes và sản sinh ra Karmarl tại sao không gắn tính thông minh vào? Người Trung Quốc có nhân vật Khổng Minh và viết ra Tây Du Ký hết thế hệ người Việt này đến thế hệ khác xem không chán, sao cũng không được gắn mác thông minh nhỉ? Vậy theo tôi, thật nực cười khi chúng ta tự nhận người Việt là thông minh.
Việc đánh giá người Việt thông minh hoàn toàn chỉ là sự đánh giá cửa miệng, thiếu cơ sở nghiêm túc. Đối với người nước ngoài nói về người Việt thì thường chỉ là lời khen "đãi môi". Còn ai, người Việt nào tin và tôn sùng điều đó thì đó là kẻ ảo tưởng trầm trọng. Chưa có một công trình hay sự thừa nhận khoa học nào về nhân chủng học khẳng định tính thông minh nổi bật của dòng giống Việt.
Trí thông minh người Việt - sản phẩm của "văn hóa tiểu nông"
| Người Việt rất ít khi dùng trí tụệ dành cho việc đi sâu khám phá. Bản chất vấn đề là thứ mà người Việt ít hướng tới, biến nó trở thành xa xỉ phẩm. Nên người Việt chẳng có mấy lý thuyết chuyên sâu, ít có sáng tạo phát minh cho nhân loại, không có mấy nhà tư tưởng. Nền khoa học của người Việt cũng chỉ toàn là thứ sao chép, lắp ráp, bắt chước do người khác làm nền tảng. |
Những điều suy nghĩ chủ yếu của người Việt đối với cộng đồng thường không hướng vào lợi ích chung mà thường xuyên vận dụng để mưu cầu lợi ích riêng, để phù hợp với mục tiêu cá nhân, mang tính trước mắt. "Tính cộng đồng" mà nhiều người đánh giá là cao của người Việt thực chất là sự tri giác đối với xung quanh, một mặt để hạn chế sự khác biệt tức hạn chế sự phê phán, đánh giá của xã hội đối với bản thân (để đồng dạng).
Đồng thời người ta luôn tìm cách ứng xử để tạo vỏ bọc hình ảnh đẹp đẽ, giải tỏa thói sĩ diện huênh hoang cho chính mình. Cũng chính nó trở lại là thủ phạm của thói nhút nhát, tự ti khi cảm thấy mình yếu kém hơn xung quanh hoặc chưa chứng minh được mình hơn người.
Như vậy, trí tuệ của người Việt trở thành nô lệ của sự đánh giá, nó không hạn chế để phát triển lợi ích riêng có và rất hạn hẹp trong việc mở mang lợi ích chung. Người Việt chúng ta luôn tâm niệm với cái thiết thực nhất, trực tiếp nhất và là lợi ích trước mắt, những điều lớn lao, cao cả đối với cộng đồng là việc của người khác. Tâm lý "ôm rơm nặng bụng", "ăn cơm nhà vác tù và hàng tổng" theo góc độ quan tâm tới vấn đề chung đã làm thiệt thòi cho lợi ích cộng đồng.
 |
| Trí thông minh người Việt- sản phẩm của "văn hóa tiểu nông". Ảnh minh họa |
Thiên hướng chú trọng sử dụng trí tuệ vào mặt này mà không tập trung vào mặt khác của đời sống xã hội không phải tự trí tuệ, mà được quyết định bởi nền văn hóa, thói quen, tâm lý của xã hội. Thứ văn hóa, tâm lý, thói quen tạo nên việc tập trung sử dụng trí tuệ vào một mặt nhất định của đời sống xã hội hay nói cách khác là thiên hướng sử dụng trí tuệ của người Việt như những điều đã phân tích ở trên chính là do "văn hóa tiểu nông". Đây là thứ văn hóa lạc hậu, sai lệch, trì trệ, là thứ di sản văn hóa bệnh dịch, khó có thể gột rửa được ngay nhưng cần có ý thức để gột rửa.
"Văn hóa tiểu nông" tạo nên một nếp sống bừa bãi, tùy tiện của người Việt (văn hóa sống, văn hóa ứng xử). Nhiễm "văn hóa tiểu nông", con người sẽ thiếu sự tôn trọng xung quanh (bao gồm tất tần tật từ người cho đến vật)- tất cả những thứ mà họ cảm thấy không liên quan trực tiếp tới mình. Vì vậy, nó là thủ phạm của sự thờ ơ với lợi ích cộng đồng, cũng là nguyên nhân của tính cách đố kỵ, tham lam, bè nhóm, thiển cận, cục bộ...
Vậy là ngoài việc tìm ra thủ phạm tạo ra cái mác "thông minh" háo danh của người Việt, ta cũng đã tìm ra một trong những thủ phạm cản trở sự thăng tiến của dân tộc Việt Nam nằm trong lĩnh vực văn hóa, đó là "văn hóa tiểu nông".
Thứ Bảy, 18 tháng 9, 2010
Không phải thiếu kỹ năng sống mà là nhân cách sống!
Mạc Văn Trang
Tố Hữu có câu thơ “Anh nắm tay em sôi nổi vụng về”… xét ở khía cạnh tâm lý, rất hay. “Sôi nổi” là tình cảm; “vụng về” là kỹ năng. Nó cho thấy mối tình đầu chân thật, quý giá… Nếu “Anh nắm tay em vô cùng thành thạo/ Việc tỏ tình với anh đã thành kỹ năng, kỹ xảo” thì kinh quá! Kỹ xảo là mức thành thục cao của kỹ năng, có thể đạt đến tự động hóa, thành nghệ thuật… HS hiện nay không hẳn thiếu kỹ năng sống đâu, mà nhiều cái còn thừa nữa, còn đi trước lứa tuổi, đi quá mức cần thiết! Tí tuổi đầu đã “tinh vi”, ăn chơi sành điệu, chuyện gì ở đâu cũng biết, cái gì của xã hội người lớn cũng tỏ tường, cũng có thể làm theo!... Cái cần ở HS hiện nay là làm sao các em hãy trong trắng, hồn nhiên đúng với tuổi của mình, chú tâm vào việc học, trau dồi kỹ năng học tập hiệu quả và sống chân thật giản dị, “vụng về” cũng được!
Nói thế để thấy rằng, vấn đề không phải kỹ năng sống mà trước tiên, mỗi HS phải là một con người có nhân cách sống đàng hoàng, được tôn trọng, được đối xử dân chủ, bình đẳng, được tự do thể hiện cá tính sáng tạo của mình một cách chân thật…
Nếu những ai còn “sùng bái kỹ năng”, bấu víu vào đó như là cái phao của giáo dục, thì xin được nêu thêm một ví dụ nữa: các anh “bộ đội Cụ Hồ” thắng đội quân nhà nghề, tinh nhuệ (trang bị tận răng, kỹ năng đầy mình) của Pháp, Mỹ không phải do kỹ năng chiến trận thạo hơn mà chính bởi… (bởi cái gì thì dân ta đều biết và chưa quên!). Nói khái quát đó là nhân cách của người lính. Họ là chủ thể có ý thức sâu sắc về cuộc chiến đấu; trong tim họ tha thiết tình yêu đất nước; khát vọng Độc lập, Tự do luôn cháy sáng tâm hồn họ; biết rõ trách nhiệm tuổi trẻ khiến họ dám dấn thân đến cùng để chiến thắng!...
Nhân cách sống của người HS, SV ngày nay cũng thế. Giáo dục phải tôn trọng HS, SV với tư cách là chủ thể, có ý thức sâu sắc về hoạt động học tập, rèn luyện của mình (chứ không phải lo sợ, răm rắp thi đua làm theo); thức tỉnh trong tim họ tình yêu tri thức, tha thiết tìm kiếm những giá trị đích thực (chứ không phải thèm khát những thành tích, danh hiệu, bằng cấp vớ vẩn, hão huyền); thắp sáng tâm hồn họ bởi những ý tưởng sáng tạo, làm ra những giá trị hữu ích, (chứ không phải chất đầy đầu óc họ những điều vô bổ, những tín điều cũ mòn và lối tư duy rập khuôn); tin tưởng và tạo môi trường, điều kiện để họ hứng thú, say mê học tập, dám dấn thân vào tìm tòi những điều mới lạ, bổ ích… Nhân cách HS, SV không đàng hoàng thì kỹ năng có thể thành xảo thuật!
Hơn nữa, trong trường Tiểu học hiện nay đã dạy 8-9 môn, trường Trung học dạy 13 – 14 môn. Mỗi môn học, bài học đều có mục tiêu phải đạt được về cả ba mặt: KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, KỸ NĂNG. Ba mặt đó được hình thành, gắn kết thống nhất với nhau trong từng bài học, môn học mới đảm bảo những cơ sở cần thiết cho hành động đúng đắn của người HS. Cấu trúc chương trình, nội dung các môn học của mỗi cấp học, lớp học đều phải theo những nguyên tắc đảm bảo sự phát triển nhân cách HS một cách toàn diện, cân đối đáp ứng yêu cầu của thời đại. Chỉ cần “Dạy tốt - Học tốt” các môn học trong chương trình theo mục tiêu GD là đảm bảo HS phát triển tốt rồi! Ở các nước văn minh đều như thế cả!
Dĩ nhiên trong cuộc sống, HS cũng như ở bất kỳ lứa tuổi nào, ở người này hay người khác, lúc này hay lúc khác, đều có thể gặp vấn đề rắc rối. Lúc đó đều cần sự tư vấn của các nhà chuyên môn. Trong nhà trường và cộng đồng cần có các nhà tư vấn về nhiều lĩnh vực, trong đó có vấn đề kỹ năng sồng. HS nào cần gì thì tham vấn, học thêm, rèn luyện thêm… về cái đó. Sao lại bắt tất cả HS học thêm môn học “KNS”? Và như thế sẽ còn khối môn nữa, trùm lên chương trình các môn học chính khóa của nhà trường – với tư cách chuẩn mực quốc gia đã được phê duyệt? Hôm rồi tôi hỏi một cán bộ nghiên cứu GD đương chức: “Dạo trước các cậu GD Môi trường, Giao thông, Sức khỏe sinh sản vị thành niên… Nay lại GD KNS nữa thì dạy gì?”. Anh này bông đùa: “Bác quan tâm làm gì! SKSSVTN là “sau khi sung sướng vô trách nhiệm”, còn KNS là “kẻ nói suông” mà!”. Tôi thật chẳng hiểu ra sao cả!
Nhà trường khuyến khích những hoạt động ngoại khóa lành mạnh, nhưng có chừng mực, bổ sung cho GD chính khóa. Các hoạt động ngoại khóa có thể đủ mọi thứ, làm tăng thêm sự phát triển phong phú và cá biệt hóa nhân cách HS, nhưng không nên bắt buộc. Có em muốn học thêm Toán, em khác thích vẽ, nhạc, thể thao; em khác thích văn hoặc ngoại ngữ, sinh học, v.v. Có em thích món KNS xin cứ việc… Đừng thấy ai “nói đâu bâu đấy”, a dua theo phong trào, làm rối nhiễu việc học tập bình thường của HS. Chẳng hạn KNS có học bơi lội, những em bơi tốt rồi, sao phải học nữa? Vả lại bơi cũng trong chương trình GD Thể chất rồi!?
Nhân cách quyết định kỹ năng, chứ không phải kỹ năng quyết định nhân cách! Nhưng thực tế, KNS, nhất là kỹ năng làm việc, giao tiếp trong xã hội hiện đại của người Việt Nam còn rất thiếu và vụng. Nói vậy để thấy rằng, việc GD KNS cho HS, SV vẫn cần thiết, hữu ích, nếu nhằm vào những điểm GD chính khóa chưa có điều kiện thực hành đầy đủ, luyện tập trong thực tế. Tuy nhiên đừng coi KNS bao trùm lên nhân cách HS, SV; đừng hy vọng nó như cái phao của giáo dục mà xao lãng việc GD chiều sâu của nhân cách!
15/9/2010
Thứ Bảy, 11 tháng 9, 2010
11-09-2010
Hôm nay sinh nhật đáng ra phải thật vui mới đúng sao lại buồn thế này, thề với bản thân là quên Hương Lan ngay, tại sao chẳng có gì nếu có thì chỉ có một vài lần em nhớ đến mình nhưng đó chỉ là nhất thời thôi mà mày cảm thấy có cái gì đó không dứt ra được ...? Tại sao??????????????????????????Hay tại mày biết được gia đình nhà em giàu? Mày đâu phải là người như vậy chứ. Thật là buồn khi mày không phải là mày nữa đông à. Thật đáng hổ thẹn.
Sẽ còn nhiều con đường ở phía trước cho mày khám phá, chung quy cũng chỉ tại bức ảnh. xóa hết hình bóng của em ra khỏi máy của mày, trừ số điện thoại vì nếu mày muốn sau này trở thành một doanh nhân thì mày phải cần đến nó đó chính là mối quan hệ, mày hối hận là lúc trước tức giận đã xóa số điện thoại của mọi người đi thật không có tí nào tư chất của một doanh nhân rồi.
"Doanh nhân" hai từ này làm lên mày ngày hôm nay mày từ bỏ nó tức là mày chết đấy, hãy sống vì nó đi, mọi người cười chê vì họ đếch dám làm họ sợ mày làm được sẽ hơn họ, con người ai cũng ích kỷ như vậy đấy. Quên Hương Lan được mà vì xét cho cùng thì chắc chắn mày không phải là người tham tiền, có tâm trạng đêm nay là do bức ảnh trên twitter mà thôi vì hôm nào cũng nhìn thấy mặt em.
Quên Hương Lan. Quên đi một thời hy vọng hão huyền và sống thực tế hơn
Thứ Năm, 5 tháng 8, 2010
Đã quyết tâm là phải làm được.
Thứ Tư, 28 tháng 7, 2010
Bài diễn văn ra trường của Steve Job
'Bạn nên chọn công việc mà mình đam mê,' Jobs saysHôm nay tôi vinh hạnh được cùng các bạn tham dự lễ ra trường taị một trong những đại học tốt nhất thế giới. Nói thật ra, tôi chưa bao giờ tốt nghiệp đại học và đây là dịp gần gũi nhất với một lễ ra trường. Tôi muốn kể với các bạn 3 truyện của đời tôi. Có thế thôi. Chẳng có gì lớn lao cả. Chỉ 3 truyện.. Truyện thứ nhất là kết nối những biến cố nhỏ trong đời | 'You've got to find what you love,' Jobs saysI am honored to be with you today at your commencement from one of the finest universities in the world. I never graduated from college. Truth be told, this is the closest I've ever gotten to a college graduation. Today I want to tell you three stories from my life. That's it. No big deal. Just three stories. The first story is about connecting the dots |
| Tôi đã bỏ ngang đại học Reed chỉ sau 6 tháng theo học và quanh quẩn ở đó 18 tháng trước khi thực sự nghỉ luôn. Tại sao tôi bỏ ngang việc học hành? | I dropped out of Reed College after the first 6 months, but then stayed around as a drop-in for another 18 months or so before I really quit. So why did I drop out?
|
| Câu chuyện bắt đầu trước khi tôi được sinh ra. Mẹ đẻ tôi là một sinh viên trẻ bậc sau đại học, có thai khi chưa cưới hỏi và quyết định cho tôi làm con nuôi sau khi sanh. Bà muốn tôi phải được nuôi nấng trong một gia đình học thức. Tôi được chuẩn bị giao cho một luật sư và vợ ông ta nhưng họ đổi ý vào giây phút cuối khi tôi được mang ra vì họ muốn một đứa con gái. Do vậy, cha mẹ nuôi tôi hiện nay lúc đó đang trong danh sách chờ đợi (waiting list) được gọi điện thoại vào nửa đêm hỏi rằng, "Chúng tôi có một bé trai không trông đợi ra đời, ông bà có muốn nó không?" Họ trả lời,"Dĩ nhiên muốn". Mẹ đẻ tôi sau đó biết rằng mẹ nuôi tôi chưa tốt nghiệp đại học và cha nuôi tôi thậm chí không tốt nghiệp trung học nên từ chối ký giấy tờ. Bà chỉ nhượng bộ vài tháng sau khi Cha Mẹ nuôi hứa hẹn sẽ cho tôi theo học đại học. | It started before I was born. My biological mother was a young, unwed college graduate student, and she decided to put me up for adoption. She felt very strongly that I should be adopted by college graduates, so everything was all set for me to be adopted at birth by a lawyer and his wife. Except that when I popped out they decided at the last minute that they really wanted a girl. So my parents, who were on a waiting list, got a call in the middle of the night asking: "We have an unexpected baby boy; do you want him?" They said: "Of course." My biological mother later found out that my mother had never graduated from college and that my father had never graduated from high school. She refused to sign the final adoption papers. She only relented a few months later when my parents promised that I would someday go to college. |
| Đây là khởi điểm của đời tôi. Và 17 năm sau tôi vào đại học nhưng ngây thơ chọn một trường đắt tiền gần như Stanford, và tất cả tiền để dành của Cha Me tôi thuộc tầng lớp lao động được dùng trả học phí. Sau 6 tháng, tôi không tìm thấy một chút giá trị gì trong đó. Tôi không biết sẽ phải làm gì cho đời mình và cũng không biết đại học sẽ giúp gì tôi trả lời câu hỏi đó, và nay tôi đã tiêu hết tiền mà Cha Mẹ tôi góp nhặt trong cả đời họ. Tôi quyết định bỏ học và tin rằng rồi ra mọi việc cũng sẽ ổn. Lúc đó tôi cũng khá sợ hãi, nhưng nhìn lại quyết định bỏ học, đó là một trong những quyết định tốt nhất tôi đã làm. Ngay khi bỏ học, tôi không phải lấy những lớp đòi hỏi mà tôi không thích thú và bắt đầu học những lớp tôi yêu thích hơn. | And 17 years later I did go to college. But I naively chose a college that was almost as expensive as Stanford, and all of my working-class parents' savings were being spent on my college tuition. After six months, I couldn't see the value in it. I had no idea what I wanted to do with my life and no idea how college was going to help me figure it out. And here I was spending all of the money my parents had saved their entire life. So I decided to drop out and trust that it would all work out OK. It was pretty scary at the time, but looking back it was one of the best decisions I ever made. The minute I dropped out I could stop taking the required classes that didn't interest me, and begin dropping in on the ones that looked interesting.
|
| Bỏ học không phải là điều lãng mạn. Không có chỗ trong đại học xá, tôi ngủ lậu trên nền nhà ở phòng của người bạn. Tôi trả lại vỏ chai nước đổi lấy 5 xu mua thức ăn và đi bộ 7 dặm (miles) mỗi tối Chủ nhật hàng tuần để có một bữa ăn từ thiện ngon miệng tại đền Hare Krishna. Tôi yêu thích làm điều này. Phần lớn những điều tôi làm theo bản năng và sự tò mò sau này đã trở nên vô giá. Tôi cho các bạn một thí dụ. | It wasn't all romantic. I didn't have a dorm room, so I slept on the floor in friends' rooms, I returned coke bottles for the 5¢ deposits to buy food with, and I would walk the 7 miles across town every Sunday night to get one good meal a week at the Hare Krishna temple. I loved it. And much of what I stumbled into by following my curiosity and intuition turned out to be priceless later on. Let me give you one example: |
| Vào lúc đó đại học Reed có những lớp dạy về cách viết chữ đẹp thuộc hạng tốt nhất quốc gia. Khắp nơi trong trường, trên những ngăn kéo, bích chương là những kiểu chữ viết tay rất đẹp. Bởi vì đã bỏ học, không buộc phải lấy những lớp thông thường nên tôi quyết định lấy lớp dạy chữ đẹp và học phương cách viết chúng. Tôi học về những bộ chữ serif và san serif, về những khoảng cách khác nhau giữa chúng, về các phương cách làm kiểu in sao cho mỹ thuật. Những mẫu chữ đó thật đẹp đẽ, có tính lịch sử và tinh tế nghệ thuật khiến khoa học kỹ thuật không thể nắm bắt hết được, và tôi thấy chúng vô cùng quyến rũ. | Reed College at that time offered perhaps the best calligraphy instruction in the country. Throughout the campus every poster, every label on every drawer, was beautifully hand calligraphed. Because I had dropped out and didn't have to take the normal classes, I decided to take a calligraphy class to learn how to do this. I learned about serif and san serif typefaces, about varying the amount of space between different letter combinations, about what makes great typography great. It was beautiful, historical, artistically subtle in a way that science can't capture, and I found it fascinating.
|
| Kiễu mẫu chữ này không mang hy vọng ứng dụng thực tế vào đời tôi. Nhưng 10 năm sau, khi tôi thiết kế máy vi tính Macintosh đầu tiên thì tất cả mẫu chữ đó hiện về lại với tôi. Và tôi đã thiết kế chúng trong Macintosh. Đó là máy vi tính có cách trình bày bản chữ in đẹp đầu tiên. Nếu tôi không lấy lớp đó ở đại học, máy vi tính Mac không bao giờ có nhiều bộ chữ đẹp hoặc những kiểu chữ tỷ lệ cân xứng. Vì Windows sao chép Mac nên hầu như các máy vi tính cá nhân đều có những kiểu chữ trên. Nếu không bỏ học ngang tôi không học về viết chữ đẹp thì máy tính sẽ chẳng có những thứ đó. Dĩ nhiên, không thể kết nối những biến cố nhỏ ảnh hưởng tới tương lai khi tôi còn ở đại học nếu nhìn về phía trước. Nhưng 10 năm sau quay nhìn lại thì chúng liên kết nhau rất rõ ràng. | None of this had even a hope of any practical application in my life. But ten years later, when we were designing the first Macintosh computer, it all came back to me. And we designed it all into the Mac. It was the first computer with beautiful typography. If I had never dropped in on that single course in college, the Mac would have never had multiple typefaces or proportionally spaced fonts. And since Windows just copied the Mac, its likely that no personal computer would have them. If I had never dropped out, I would have never dropped in on this calligraphy class, and personal computers might not have the wonderful typography that they do. Of course it was impossible to connect the dots looking forward when I was in college. But it was very, very clear looking backwards ten years later. |
| Một lần nữa, bạn không thể nối kết những việc đã làm nếu chỉ nhìn về phía trước. Bạn chỉ có thể liên kết chúng khi nhìn về quá khứ nên bạn phải tin tưởng những việc mình làm, bằng cách này hay cách khác có liên hệ tới tương lai. Bạn phải tin vào điều gì đó – linh tính, số mạng, cuộc đời, nghiệp chướng, hay bất cứ thứ gì khác – bởi vì tin tưởng những biến cố nhỏ nhoi sẽ ảnh hưởng tới con đường tương lai tạo cho bạn lòng tự tin đi theo con tim mình, ngay cả khi điều đó dẫn bạn tách khỏi một lối mòn quen thuộc, và sự tin tưởng đó đã tạo nên tất cả khác biệt trong đời tôi. | Again, you can't connect the dots looking forward; you can only connect them looking backwards. So you have to trust that the dots will somehow connect in your future. You have to trust in something — your gut, destiny, life, karma, whatever. This approach has never let me down, and it has made all the difference in my life. |
| Truyện thứ hai về tình yêu và sự thua cuộc. | My second story is about love and loss.
|
| Thật may mắn – tôi đã tìm thấy những gì mình yêu thích trong đời khá sớm sủa. Woz và tôi cùng sáng lập Apple trong nhà để xe (garage) của Cha Mẹ tôi khi mới 20 tuổi. Chúng tôi làm việc cật lực và trong 10 năm Apple đã lớn mạnh từ hai người trong một cái garage trở thành một công ty có vốn $2 tỷ và hơn 4000 nhân viên. Chúng tôi mới cho chào đời một sản phẩm tốt nhất – Macintosh – một năm trước đó và tôi chỉ 30 tuổi. Và rồi tôi bị đuổi việc. Làm sao bạn có thể bị sa thải bởi chính công ty bạn đã sáng lập ra? Thế này, khi Apple lớn mạnh, chúng tôi thuê một người mà chúng tôi nghĩ rất tài năng để quản lý công ty chung với tôi. Khoảng năm đầu, mọi sự thuận buồm xuôi gió. Nhưng rồi tầm nhìn tương lai bắt đầu khác biệt và cuối cùng chúng tôi cãi nhau. Khi xảy ra điều đó, ban Giám đốc quyết định đứng về phía ông ta. Do vậy, lúc 30 tuổi, tôi bị mất việc và chìm lỉm trong bóng tối. Tất cả những nỗ lực từ khi trưởng thành tan biến, và điều này thật khủng khiếp. | I was lucky — I found what I loved to do early in life. Woz and I started Apple in my parents garage when I was 20. We worked hard, and in 10 years Apple had grown from just the two of us in a garage into a $2 billion company with over 4000 employees. We had just released our finest creation — the Macintosh — a year earlier, and I had just turned 30. And then I got fired. How can you get fired from a company you started? Well, as Apple grew we hired someone who I thought was very talented to run the company with me, and for the first year or so things went well. But then our visions of the future began to diverge and eventually we had a falling out. When we did, our Board of Directors sided with him. So at 30 I was out. And very publicly out. What had been the focus of my entire adult life was gone, and it was devastating. |
| Tôi thật sự không biết phải làm gì trong vài tháng. Tôi có cảm giác đã làm cho thế hệ những nhà kinh doanh trước thất vọng và đã bỏ rơi cây gậy lãnh đạo vì nó được trao cho tôi. Tôi gặp David Packard và Bob Noyce để xin lỗi vì đã làm hỏng mọi chuyện. Tôi là người thất bại trước công chúng nên định bỏ (Silicon) Valley. Nhưng một cái gì đó loé sáng chậm chạp trong đầu, tôi vẫn thích việc tôi đã làm. Khúc rẽ tại Apple không thay đổi tôi chút nào. Tôi bị loại trừ khỏi công việc nhưng tôi vẫn thích nó. Do vậy tôi quyết định làm lại từ đầu. | I really didn't know what to do for a few months. I felt that I had let the previous generation of entrepreneurs down - that I had dropped the baton as it was being passed to me. I met with David Packard and Bob Noyce and tried to apologize for screwing up so badly. I was a very public failure, and I even thought about running away from the valley. But something slowly began to dawn on me — I still loved what I did. The turn of events at Apple had not changed that one bit. I had been rejected, but I was still in love. And so I decided to start over.
|
| Lúc đó tôi không nhận ra nhưng bị đuổi việc khỏi Apple đã trở thành điều tốt nhất chưa từng xảy ra trong đời. Gánh nặng thành công được thay thế bởi sự nhẹ nhàng của người khởi đầu từ bàn tay trắng, không chắc chắn về điều gì. Nó giải phóng tôi để tiến vào những thời kỳ sáng tạo nhất trong đời. | I didn't see it then, but it turned out that getting fired from Apple was the best thing that could have ever happened to me. The heaviness of being successful was replaced by the lightness of being a beginner again, less sure about everything. It freed me to enter one of the most creative periods of my life. |
| Trong vòng 5 năm tiếp theo, tôi thành lập công ty NeXT rồi công ty khác là Pixar sau đó yêu một người đàn bà tuyệt vời nay đã trở thành vợ tôi. Pixar tiến lên sáng tạo ra phim hoạt hình màn ảnh rộng, không gian 3 chiều Toy Story và trở nên phim trường hoạt hình thành công nhất thế giới. Trong một khúc rẽ đặc biệt của những biến cố xảy ra, Apple mua lại NeXT nên tôi quay về Apple và kỹ thuật đã phát triển ở NeXT được đặt vào trung tâm thời kỳ phục hưng hiện nay của Apple. Tôi và Laurene, vợ tôi, có chung một mái ấm gia đình tuyệt vời. | During the next five years, I started a company named NeXT, another company named Pixar, and fell in love with an amazing woman who would become my wife. Pixar went on to create the worlds first computer animated feature film, Toy Story, and is now the most successful animation studio in the world. In a remarkable turn of events, Apple bought NeXT, I returned to Apple, and the technology we developed at NeXT is at the heart of Apple's current renaissance. And Laurene and I have a wonderful family together |
| Tôi chắc rằng những điều như trên không xảy ra nếu tôi không bị sa thải khỏi Apple. Đó là liều thuốc đắng mà một người bệnh cần. Đôi khi cuộc đời đánh vào đầu bạn bằng cục gạch. Đừng mất niềm tin. Điều duy nhất giúp tôi đi lên là làm những việc mình yêu thích. Bạn phải tìm kiếm những gì mình yêu thích. Điều đó đúng với công việc mà cũng đúng với những người bạn yêu mến. Công việc chiếm phần lớn đời bạn, cách duy nhất thoả mãn thực sự là làm những gì bạn cho là một công việc thú vị (great work). Và cách duy nhất để làm một công việc thú vị là làm những gì mình yêu thích. Nếu bạn chưa tìm ra, hãy cứ tiếp tục săn lùng và đừng ngừng lại.. Tất cả sẽ tùy thuộc vào trái tim bạn, bạn sẽ biết khi bạn tìm ra nó. Và giống như những mối quan hệ thân thiết, nó trở nên ngày càng tốt đẹp hơn khi năm tháng trôi đi. Vậy thì hãy tìm kiếm. Đừng ngừng nghỉ. | I'm pretty sure none of this would have happened if I hadn't been fired from Apple. It was awful tasting medicine, but I guess the patient needed it. Sometimes life hits you in the head with a brick. Don't lose faith. I'm convinced that the only thing that kept me going was that I loved what I did. You've got to find what you love. And that is as true for your work as it is for your lovers. Your work is going to fill a large part of your life, and the only way to be truly satisfied is to do what you believe is great work. And the only way to do great work is to love what you do. If you haven't found it yet, keep looking. Don't settle. As with all matters of the heart, you'll know when you find it. And, like any great relationship, it just gets better and better as the years roll on. So keep looking until you find it. Don't settle. |
| |
My third story is about death. |
| Khi được 17 tuổi, tôi đọc một câu danh ngôn tương tự như, "Nếu bạn sống mỗi ngày như ngày cuối cùng trong đời thì một ngày nào đó bạn sẽ thấy chắc chắn rằng mình đúng". Câu nói gây ấn tượng mạnh nơi tôi, và từ đó, trong 33 năm qua, mỗi buổi sáng nhìn vào gương tôi đều hỏi chính mình, "Nếu hôm nay là ngày cuối cùng của đời tôi, tôi có sẽ làm những gì tôi sắp làm hôm nay không?" Và mỗi khi câu trả lời là "Không" trong nhiều ngày liên tiếp, tôi biết tôi phải thay đổi một điều gì đó. | When I was 17, I read a quote that went something like: "If you live each day as if it was your last, someday you'll most certainly be right." It made an impression on me, and since then, for the past 33 years, I have looked in the mirror every morning and asked myself: "If today were the last day of my life, would I want to do what I am about to do today?" And whenever the answer has been "No" for too many days in a row, I know I need to change something.
|
| Nhớ rằng mình sẽ chết nay mai là điều quan trọng nhất tôi thường dùng để giúp mình làm những chọn lựa lớn trong đời. Bởi vì hầu như tất cả mọi sự – tất cả những trông đợi đến từ bên ngoài, tất cả kiêu hãnh, tất cả nỗi sợ hãi bị xấu hổ hay sợ hãi thất bại – những thứ này sẽ vỡ vụn tan tác khi đối diện với tử thần, để chỉ còn lưu lại những gì thật sự quan trọng. Nhớ rằng bạn sẽ chết là phương thức tốt nhất mà tôi biết để tránh cạm bẫy của ý nghĩ rằng bạn có điều gì đó để mất. Bạn đã trần truồng tay không rồi.. (Bạn thực sự chẳng có gì để mất). Không có lý do gì để không nghe theo trái tim mình. | Remembering that I'll be dead soon is the most important tool I've ever encountered to help me make the big choices in life. Because almost everything — all external expectations, all pride, all fear of embarrassment or failure - these things just fall away in the face of death, leaving only what is truly important. Remembering that you are going to die is the best way I know to avoid the trap of thinking you have something to lose. You are already naked. There is no reason not to follow your heart. |
| Khoảng một năm trước tôi bị chẩn đoán là có bệnh ung thư. Tôi làm siêu âm chẩn đoán lúc 7.30 sáng và rõ ràng có một bướu độc nơi tụy tạng. Tôi thậm chí không biết tụy tạng là cơ quan gì. Các bác sĩ bảo tôi đây hầu như là một dạng ung thư không thể chữa trị và rằng tôi nên trông đợi sống không lâu hơn khoảng thời gian từ 3 đến 6 tháng nữa. Bác sĩ khuyên tôi nên về nhà thu xếp công việc cho đâu vào đó, đây là ngôn ngữ của Bác sĩ ngầm ngụ ý nói tới "chuẩn bị đi vào cõi chết". Điều này cũng có nghĩa là trong vài tháng bạn phải nói với con cái những lời của 10 năm sau. Và cũng có nghĩa là phải làm hết sức để mọi sự được chu đáo sao cho gia đình mình được ổn thoả càng nhiều càng tốt. Nó cũng có nghĩa là nói lời chia tay cuối cùng với mọi người.
| About a year ago I was diagnosed with cancer. I had a scan at 7:30 in the morning, and it clearly showed a tumor on my pancreas. I didn't even know what a pancreas was. The doctors told me this was almost certainly a type of cancer that is incurable, and that I should expect to live no longer than three to six months. My doctor advised me to go home and get my affairs in order, which is doctor's code for prepare to die. It means to try to tell your kids everything you thought you'd have the next 10 years to tell them in just a few months. It means to make sure everything is buttoned up so that it will be as easy as possible for your family. It means to say your goodbyes. |
| Tôi sống với sự chẩn đoán bệnh đó trong nguyên cả một ngày. Tối hôm ấy, tôi làm sinh thiết, họ bỏ một đèn nội soi xuống từ cổ họng, qua dạ dầy và ruột rồi cho một cái kim vào tụy tạng để lấy ít tế bào trong bướu. Tôi bị chích thuốc ngủ nhưng vợ tôi ở đó theo dõi đã bảo rằng khi họ quan sát những tế bào trong kính hiển vi những Bác sĩ đã reo hò sung sướng vì đây là dạng ung thư tụy tạng hiếm hoi có thể chữa trị bằng giải phẫu. Tôi đã được giải phẫu xong và nay hoàn toàn bình phục, khoẻ mạnh. | I lived with that diagnosis all day. Later that evening I had a biopsy, where they stuck an endoscope down my throat, through my stomach and into my intestines, put a needle into my pancreas and got a few cells from the tumor. I was sedated, but my wife, who was there, told me that when they viewed the cells under a microscope the doctors started crying because it turned out to be a very rare form of pancreatic cancer that is curable with surgery. I had the surgery and I'm fine now. |
| Đây là lần gần với tử thần nhất mà tôi phải đối đầu và hy vọng nó là lần gần nhất trong vài chục năm nữa. Sống qua kinh nghiệm đó, nay tôi có thể nói với các bạn bằng một chút chắc chắn hơn lúc tôi từng nghĩ cái chết là một khái niệm hữu ích nhưng thuần lý. | This was the closest I've been to facing death, and I hope its the closest I get for a few more decades. Having lived through it, I can now say this to you with a bit more certainty than when death was a useful but purely intellectual concept:
|
| Không ai muốn chết. Ngay cả người muốn lên Trời cũng không muốn chết để tới đó, tuy nhiên, cái chết là bến bờ cuối cùng chúng ta cùng chia sẻ. Không ai có thể vượt thoát được cái chết. Sự thể như vậy sẽ mãi mãi là như vậy, bởi vì Thần Chết giống như một phát minh đơn độc tốt nhất của Đời Sống. Thần Chết là tác nhân thay đổi Đời Sống. Nó quét sạch cái xưa cũ để dọn đường cho cái mới. Bây giờ, cái mới là các bạn. Nhưng chẳng bao lâu sau, các bạn sẽ dần dần trở nên xưa cũ và bị quét sạch. Xin lỗi đã quá bi thảm nhưng điều này hoàn toàn đúng.
| No one wants to die. Even people who want to go to heaven don't want to die to get there. And yet death is the destination we all share. No one has ever escaped it. And that is as it should be, because Death is very likely the single best invention of Life. It is Life's change agent. It clears out the old to make way for the new. Right now the new is you, but someday not too long from now, you will gradually become the old and be cleared away. Sorry to be so dramatic, but it is quite true. |
| Thời gian của các bạn có giới hạn nên đừng lãng phí nó để sống cuộc đời của người khác. Đừng để bị vướng vào bẫy những giáo điều – nghĩa là sống với những kết quả do suy nghĩ của người khác. Đừng để những tiếng ồn ào do ý kiến của người khác làm soi mòn tiếng nói từ bên trong bạn. Và quan trọng nhất, hãy có can đảm nghe theo trái tim và bản năng mình. Bằng cách này hay cách khác trái tim và bản năng bạn sẽ biết những gì bạn thực sự muốn trở thành. Những thứ khác chỉ là thứ yếu. | Your time is limited, so don't waste it living someone else's life. Don't be trapped by dogma — which is living with the results of other people's thinking. Don't let the noise of others' opinions drown out your own inner voice. And most important, have the courage to follow your heart and intuition. They somehow already know what you truly want to become. Everything else is secondary. |
| Khi tôi còn trẻ, có một ấn phẩm rất hay là The Whole Earth Catalog, là một trong những thánh kinh của tuổi trẻ thời chúng tôi. Ấn bản được sáng tạo bởi một người là Stewart Brand ở Menlo Park cách đây không bao xa và ông đã mang ấn bản đó vào đời bằng những văn phong đầy thi vị. Lúc đó vào khoảng cuối thập niên 1960, trước khi có xuất bản bằng máy tính ra đời nên nó được làm bằng máy đánh chữ, kéo cắt và máy hình chụp lấy ngay. Ấn phẩm đó gần giống như Google dạng bằng giấy, tuy ra đời trước Google 35 năm, nó cũng lý tưởng, tràn ngập những công cụ gọn gàng và khái niệm tuyệt vời. | When I was young, there was an amazing publication called The Whole Earth Catalog, which was one of the bibles of my generation. It was created by a fellow named Stewart Brand not far from here in Menlo Park, and he brought it to life with his poetic touch. This was in the late 1960's, before personal computers and desktop publishing, so it was all made with typewriters, scissors, and polaroid cameras. It was sort of like Google in paperback form, 35 years before Google came along: it was idealistic, and overflowing with neat tools and great notions.
|
| Stewart và nhóm của ông cho ra đời nhiều số The Whole Earth Catalog và rồi khi đã hoàn thành nhiệm vụ ông cho ra số cuối cùng. Hồi đó khoảng giữa thập niên 1970 và tôi đang ở tuổi các bạn. | Stewart and his team put out several issues of The Whole Earth Catalog, and then when it had run its course, they put out a final issue. It was the mid-1970s, and I was your age. |
| Bìa sau của số cuối cùng là hình chụp một buổi sáng bình minh trên đường làng quê, con đường mà bạn thấy mình thường đạp xe trên đó nếu bạn thích phiêu lưu, mạo hiểm. Dưới tấm hình là dòng chữ: Không ngại đói khát. Không sợ ngông cuồng. Đó là thông điệp họ từ giã khi đình bản. | On the back cover of their final issue was a photograph of an early morning country road, the kind you might find yourself hitchhiking on if you were so adventurous. Beneath it were the words: "Stay Hungry. Stay Foolish." It was their farewell message as they signed off.
|
| Không ngại đói khát. Không sợ ngông cuồng. Và tôi đã luôn luôn mơ ước điều đó cho mình. Bây giờ khi các bạn tốt nghiệp đại học để bắt đầu một chân trời mới, tôi cầu chúc điều đó cho các bạn. | Stay Hungry. Stay Foolish. And I have always wished that for myself. And now, as you graduate to begin anew, I wish that for you. |
| Không ngại đói khát. Không sợ ngông cuồng | Stay Hungry. Stay Foolish. |
| Cám ơn các bạn
| Thank you all very much. |